“Voilà l’été” τραγουδούσαν , περίπου τριάντα χρόνια πριν , οι Négresses Vertes (τους θυμάται κανείς;) με μπροστάρη, τότε ακόμα, τον Helno , αυτόν τον «τρελούτσικο» Γάλλο αλήτη με το ευαίσθητο βλέμμα πίσω απ τη θολούρα . Το τραγούδι αυτό, το ανακαλώ στη μνήμη μου κάθε χρόνο, αρχές Καλοκαιριού ( λόγω τίτλου και κλίματος ευφορίας) αλλά μοιραία , δεν μπορώ να μη θυμάμαι και τον frontman τους , που έφυγε νέος , τόσο νωρίς.
Σκεφτόμουν, ας πούμε, τις προάλλες, τους The Cure . Εντάξει , το ξέρω καμία σχέση. Ούτε ως κλίμα , ούτε ως μέγεθος. Κατ’ αρχάς , αυτοί είναι Αγγλοσάξονες. Στο μεγαλύτερο μέρος τους , έκαναν σκοτεινή μουσική, αλλά σκοτεινή για εφήβους. Ακόμα και στα πιο ερεβώδη τραγούδια τους ( στο Charlotte sometimes που δεν γελάς με τίποτα ) αλλά κυρίως σ’ αυτά που έχουν τη μορφή ενός σκοτεινού αλλά σκοπίμως απρόσεχτα μακιγιαρισμένου θρίλερ- καρτούν ( π.χ. στο Lullaby , οπού στο βιντεοκλίπ ο Robert Smith είναι με τις ριγέ πιτζάμες του παππού του ) ξέρεις ότι είναι όλα ψεύτικα, ακόμα και οι αράχνες . Το σκοτάδι τους είναι διαχειρίσιμο , είναι pop , και δεν ξεπερνά τα όρια της μελαγχολίας του προαυλίου ενός Γυμνασίου . Δεν ήταν οριακοί σαν τους Birthday Party , oι Cure , ούτε πένθιμοι σαν τους Joy Division . Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν τους αγαπάμε .
Τι γίνεται όμως στην άλλη όχθη ; Στα , φαινομενικά , ηλιόλουστα τραγούδια ; Οι καημένες οι «Πράσινες Νέγρες» , συγκρότημα των δύο μισή δίσκων, έσβησαν σιγά σιγά μετά την απρόσμενη «φυγή» του τραγουδιστή τους. To πάρτι έχασε την ψυχή του . Οι περισσότεροι εδώ στη Ελλάδα τους ξέρουν περιέργως από ένα απ τα τελευταία τους, το πιο μελαγχολικό – σκιερό- χιτ τους το « Face à la mer » . Ίσως το μοναδικό τραγούδι τους , που έχει ως θέμα κάτι το , κοινώς αποδεκτά, θλιβερό , ένα νεκροταφείο απέναντι απ τη θάλασσα. Λέτε να προαισθάνονταν κάτι ; Γάλλοι αυτοί , γάλλο-ισπανό-τσιγγάνοι για την ακρίβεια, νέο-εμιγκρέδες του τέλους του 20 αιώνα , έκαναν εκ πρώτης όψεως χαρούμενη μουσική , χωρίς αράχνες και δάση του βορρά . Οι ιστορίες τους διαποτίζονται από τη χαρά της (άγριας) ζωής, τον ήλιο , το κρασί, τη θάλασσα (έστω και ως ανέφικτους παράδεισους , ως πόθους μέσα από ένα υγρό παρισινό υπόγειο ) .
Τι γύρευε λοιπόν ο Helno με το θάνατο; Ποιο ήταν το σκοτεινό μυστικό του; Τι κρύβεται πίσω από τη διονυσιακή φιέστα; Είναι αλήθεια ότι στις αρχές του ’90 όλα έγιναν χυλός , κάτω απ την ισοπεδωτική ταμπέλα του «έθνικ» . Λίγο ακορντεόν, λίγο τουμπελέκι , λίγα βαλκανικά- bergovic- πνευστά, λίγος ανατολίτικος αισθησιασμός , λίγο κέλτικες μελωδίες και καθαρίσαμε. Δεν είναι έτσι όμως. Αφαιρέστε το κάλυμμα , προσεχτικά. Εγώ, δεκαεφτάρης εκείνο το Δεκεμβριάτικο βράδυ του’92 στο Ρόδον, δεν είδα «κάτι σαν τον Maraveyas Ilegal » , είδα μουσικούς πάσχοντες, που ιδρώνανε και υποφέρανε και παραπατούσανε και πάλι σηκώνονταν και έπαιζαν. Και στη μέση τον κεντρικό χαρακτήρα , τον Helno Rota , που γλένταγε και τραγούδαγε τη ζωή σαν να μην υπήρχε αύριο , για να διώξει μακριά το σκοτάδι του. Κι αυτό είναι που τον συνδέει με τους πιο «μοιραίους» περφόρμερς της –παλιάς- καταραμένης Ευρώπης : από τον Brel και την Piaf έως τον Shane McGowan , το αλκοολικό «αδερφάκι» του από την Ιρλανδία . Τραγουδούσαν το φως για να διώξουν τον θάνατο. Πολλοί απ αυτούς γλύτωσαν , έγιναν σταρ πρώτου μεγέθους , άλλοι «ευνουχίστηκαν» καλλιτεχνικά , κι άλλοι πλήρωσαν με σκοτάδι το φως , που διακαώς επιθυμούσαν . Ο Helno ανήκει στους τελευταίους .