Τότε το  81, τη νύχτα του μεγάλου σεισμού, μαζεύτηκαν όλοι , σαν να υπάκουσαν ταυτόχρονα σε μια εντολή απ’ τον ουρανό.

Κατέκλυσαν διάφορα υπαίθρια σημεία της πόλης  και την έβγαλαν εκεί με κουβέρτες μέχρι να χαράξει: μαμάδες με μισοκοιμισμένα παιδιά, άντρες αγχωμένοι που κάπνιζαν ασταμάτητα, νέοι μπαμπάδες με μουστάκια και  γένια – με το εκκολαπτόμενο στυλ του Πασόκου που θα θριάμβευε τους προσεχείς μήνες, γιαγιάδες με τάπερ στα χέρια και τον “χριστούλη” σε κάθε δεύτερη πρόταση τους, αδύναμοι γέροντες που κρατούσαν την καρδιά τους να μην σπάσει . Άφησαν  στη μέση το «Φως του Αυγερινού» ή ότι άλλο έκαναν εκείνη τη στιγμή, και  κατέβηκαν όλοι  στις πλατείες  αλλά και στις αλάνες, που ακόμη υπήρχαν διάσπαρτες σε αρκετά μέρη της πρωτεύουσας ,πριν εξαφανιστούν οριστικά για να γίνουν άλλη μια πολυκατοικία  ή πάρκινγκ. Ίσως, την εποχή εκείνη, να  χρησίμευαν κι ως πεδία εξάσκησης στις σούζες,  για τους επίδοξους μηχανόβιους της πρωτεύουσας . Τότε όμως, το συγκεκριμένο  βράδυ του σεισμού , όλοι μα όλοι, ακόμη και οι μηχανόβιοι της πόλης, έμειναν σιωπηλοί και μουδιασμένοι, μέσα σε αυτοκίνητα ή έξω απ’ αυτά , ανάβοντας φωτιές. Ήταν για όλους κάτι πρωτόγνωρο.

Μόνο κάτι τέτοιες ασαφείς φωτογραφίες απ’ τον Τύπο της Εποχής , έχουν μείνει να κοιτάζω. Πως ήταν οι  Έλληνες το ’81… Πως ήταν η ελληνική κοινωνία; Σαν μια μεγάλη επαρχία. Αν εξαιρέσεις τη μόδα, τα μαλλιά , τα ρούχα, τα παντελόνια “καμπάνες” που στην ‘καθυστερημένη’ Ελλαδίτσα  υπήρχαν ακόμα -έστω στη δύση τους-απ’ ό,τι  φαίνεται, η παλαιότητα των φωτογραφιών δεν διαφέρει πιά απ’ τις αντίστοιχες φωτογραφίες των χρόνων της Κατοχής:   Πρόσωπα με αχνά χαρακτηριστικά, μαυρόασπρες κηλίδες με κάποια ,εξίσου ασαφή, γκρίζα, που δεν διαλευκάνουν τα πράγματα, αντιθέτως , μ’ ένα πέπλο μυστηρίου, τα θολώνουν. . Ελάχιστα θυμάμαι εκείνο το χειμώνα, μόνο κάτι αποσπασματικά, όπως στα όνειρα.  Ήμουν έξι  κι όλα είναι συγκεχυμένα μέσα μου σαν τις εικόνες της εποχής που βρίσκω στο ίντερνετ . Θα μπορούσα να ήμουν το παιδάκι , άκρη αριστερά,  στην παραπάνω φωτογραφία.

Οι σκέψεις αυτές με οδηγούν, κατά την προσφιλή μου συνήθεια, στη μουσική. Τι να  έπαιζαν τα τραντζιστοράκια  και τα κασετόφωνα , εκεί μέσα στ’ αυτοκίνητα ή γύρω απ’ τις φωτιές; Αν συμβουλευτούμε το ιντερνέτ, θα δούμε ότι εκείνη τη νύχτα : ο νεαρός οικοδόμος είναι πιθανόν ν’ άκουγε το «Τα Πήρες Όλα» του Στράτου Διονυσίου  ή το «Μην Κλαις» του Σταμάτη Κόκοτα ή ο λογιστής ,με τη βαριεστημένη  γυναίκα στο διπλανό κάθισμα και τη πεθερά με τα παιδιά στο πίσω , το «Για Πάντα Μαζί» ή πάλι το νεαρό ζευγάρι της ντισκοτέκ το «Celebration» των Cool &The Gang ή το «The Winner Takes It All» των ΑΒΒΑ, από κάνα ραδιοπειρατή που θα παίζε ξένα μοντέρνα , αν εξέπεμπε  κάποιος ραδιοπειρατής  τη νύχτα της 24ης Φεβρουαρίου του 81, πράγμα που μοιάζει μάλλον απίθανο…

                                                                                                                                             πηγή για φωτό ραδιοπειρατή: popup.gr / ηλιάνα παπαπάνου

 

Συχνά σκέφτομαι ότι αν υπήρχε στη ελληνική πραγματικότητα ένας  Dr. Emmett  “Doc” Brown, o τρελοεπιστήμονας με τη χρονομηχανή απ’ το «Επιστροφή στο Μέλλον» ίσως να καταλαβαίναμε πολλά περισσότερα για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτής της χώρας, ή τουλάχιστον θα το διασκεδάζαμε περισσότερο, αντί να βλέπουμε το χθες σαν βουρκωμένη νοσταλγία που ακινητοποιεί , σαν ένα βαρίδι που επιμένει στο  διηνεκές. Θα μπορούσαμε έτσι , ως άλλοι Michael J. Fox,  με το βλέμμα των «σαρανταφεύγα» όμως,  να παρατηρήσουμε με ακρίβεια τη νύχτα του σεισμού του 81, τη θερμοκρασία που επικρατούσε, τον πανικό των συγκεντρωμένων  στους μετασεισμούς, αλλά και πως  θα ήταν η Αθήνα τότε, πως θα ήταν το Σύνταγμα πριν το Μετρό και πριν τα Public, πως θα ήταν η Ομόνοια, πολύ πριν τους μετανάστες, αλλά και το Δρομέα που μετά πήγε απέναντι απ’ το Χίλτον, πόσο θα  κάπνιζαν όλοι παντού και διαρκώς, πως θα μιλούσαν και  πως θα κινούνταν μες στην  πόλη οι αντίστοιχοι  «σαρανταφεύγα» εκείνης της εποχής, πως δημιουργούνταν οι σχέσεις, τι ταινίες  θα παίζονταν στους κινηματογράφους , ποιοι καινούργιοι δίσκοι  έμειναν μετέωροι πάνω στη βελόνα ενός πικάπ  σε κάποιο πάρτι που σταμάτησε βιαίως εκείνη τη νύχτα. Ακόμη πιο ενδιαφέρον θα είχε να μεταφέρονταν ένας Αθηναίος πολίτης του 81 με τα ρούχα και κυρίως τα μυαλά εκείνης της εποχής , στην Αθήνα του 2024. Ποιες διαφορές , αλλά και ποιες ομοιότητες θα έβλεπε; Και κάτι ακόμα , κάπως “σοκαριστικό”:  Φανταστείτε πως ένας 49 χρονος  του’81 (η ηλικία που είμαι εγώ τώρα όταν γράφω αυτές τις γραμμές)  είναι σήμερα 93 χρονών, αν, φυσικά, βρίσκεται εν ζωή..

ΧΑΛΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΝΥΧΤΑ ΤΡΟΜΟΥ, 6,7 ΡΙΧΤΕΡ!, ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΗΚΕ Η ΑΘΗΝΑ : έγραφαν οι εφημερίδες το επόμενο πρωί. Τις πρώτες σκληρές ειδήσεις , εμείς τα παιδιά του ’81 , τις πρωτοείδαμε στην τηλεόραση και στα πρωτοσέλιδα των εφημεριδών που έφερναν στο σπίτι ,κάθε μεσημέρι, οι μεγάλοι . Ξεδίπλωνες την Ελευθεροτυπία ή Τα Νέα που κείτονταν αδιάβαστες στο τραπέζι της κουζίνας, κι έβλεπες με έντονα bold γράμματα :  Εμπρησμός των Πολυκαταστημάτων ΜΙΝΙΟΝ και ΚΑΤΡΑΝΤΖΟΣ,  Δολοφονία Lennon, Θύρα 7 και πιο μετά: Τραγωδία στο Χέιζελ το ’85, ,το διαστημικό λεωφορείο Τσάλεντζερ που σκάει  θεαματικά στον αέρα το ’86, η Δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά το ’85 ( η φωτογραφία του ξαπλωμένου  νεκρού εφήβου  με το ασπρόμαυρο καρό πουκάμισο  δεν λέει να ξεκολλήσει  απ το μυαλό μου) . Θυμάμαι , ακόμα, σαν και τώρα, λεπτό προς λεπτό,  τη τηλεοπτική κάλυψη της καύσης της νεκρής  Ίντιρα Γκάντι, τον τεθλιμμένο της υιό Ρατζίβ , το τυλιγμένο με σάβανα(;) σώμα της Ινδής Ηγέτιδας, τη φωτιά που φούντωνε και τον μαύρο καπνό που ανέβαινε στον απέραντο ουρανό της Ινδίας.

                                                                                                                                                πηγή για φωτό καύσης Ίντιρα Γκάντι: mid-day.com

 

Αφού μιλάμε για τέτοια γεγονότα, και για να ολοκληρώσω μ εκείνη τη φοβερή νύχτα του Φεβρουαρίου, σκέφτομαι κι αυτό: ο Σεισμός του ’81, είναι το πρώτο ,κάπως έντονο, γεγονός που έζησε η γενιά μου στην παιδική της ηλικία, και μάλιστα -για όσα παιδιά βρίσκονταν στην Αθήνα εκείνο το βράδυ-στο τρυφερό ,ακόμα, πετσί της. Αποτυπώθηκε έτσι  μια πρώτη μικρή δυσάρεστη κηλίδα στο, συλλογικό ,παιδικό μας βίο. Μια κηλίδα που όμως μας ενώνει. Βέβαια αυτό το γεγονός που είχε μάλιστα και 20 νεκρούς, 500 τραυματίες και πάρα πολλές καταστροφές , είχε, μέσα σ’ όλα τα τραγικά και κάποιες σχεδόν κωμικές ιστορίες ,μεσογειακής ιλαρότητας, που απαλύνουν το δράμα, σε κάνουν να χαμογελάσεις και τελικά σε “σώζουν” . Με μια απ’ αυτές θέλω να κλείσω:

Συνέβη σ’ ένα κοντινό μου πρόσωπο, μέσα στον πανικό του Σεισμού:  Την ώρα που κατέβαζε κάποια πράγματα πρώτης ανάγκης απ’ το διαμέρισμα που βρίσκονταν στον τέταρτο όροφο της πολυκατοικίας , για να τα πάει στο κοντινό παρκάκι που είχε συγκεντρωθεί η οικογένεια, τον έπιασε ξαφνικά κατούρημα. Στο σπίτι δεν μπορούσε να γυρίσει , ήταν όλα σκοτεινά, το ρεύμα είχε κοπεί και οι τοίχοι σείονταν ακόμη απ’ τους μετασεισμούς. Για ασανσέρ φυσικά , ούτε λόγος. Τι να κάνει; Σταματάει στις σκάλες, στη μέση της πολυκατοικίας κι αρχίζει να ξαλαφρώνει εκεί. Ούρα έτρεχαν από παντού. Μετά από λίγο , ακούστηκε, μες την ησυχία μια γυναικεία φωνή απ’ τον πιο κάτω όροφο που έλεγε : “Ορίστε μας έσπασαν και οι σωλήνες τώρα!”